(๘) คามนิชาดก (ว่าด้วยไม่ใจเร็วด่วนได้)
สมเด็จพระบรมศาสดา ได้ทรงปรารภภิกษุผู้สละความเพียรรูปหนึ่งให้เป็นต้นเหตุ มีเนื้อความว่า ในอดีตกาลล่วงมาแล้ว มีพระราชกุมารพระองค์หนึ่งทรงพระนามว่าคามณิราช ได้ผ่านสมบัติอยู่ในพระนครแห่งหนึ่งด้วยเชื่อฟังคำสอนของอาจารย์ เมื่อได้ราชสมบัติแล้วเสด็จประทับอยู่ในราชบัลลังก์พร้อมพรั่งด้วยพระเชฏฐภาดาร้อยพระองค์เป็นบริวาร เมื่อท้าวเธอทอดพระเนตรซึ่งสิริราชสมบัติอันโอฬาร ก็มีพระราชหฤทัยเบิกบานไปด้วยปีติ นึกถึงคุณแห่งอาจารย์จึงทรงเปล่งอุทานวาจาว่า
อปิ อตรมานานํ ผลาสาว สมิชฺฌติ
วิปกฺกพฺรหมจริโยสฺมิ เอวํ ชานาหิ คามนีตี
แปลว่า ความหวังผลย่อมสำเร็จแก่คนทั้งหลายผู้ไม่รีบด่วน ดูก่อนคามณี ท่านจงดูเถิดว่าเรามีพรหมจรรย์อันแก่กล้าแล้วดังนี้ ในชาดกนี้เป็นเครื่องชี้ให้เห็นว่า การเป็นผู้ไม่รีบด่วนในสิ่งที่ไม่ควรรีบด่วน คือ ไม่มักง่ายด่วนเอาแต่ได้ย่อมได้สำเร็จผลอันดีดังประสงค์ เว้นแต่สิ่งใดที่ควรรีบเร่งจึงจำเป็นต้องรีบเร่ง ดังนี
“เออก็ความหวังในผล ย่อมสำเร็จแก่ผู้ไม่ใจเร็วด่วนได้ เรามี
พรหมจรรย์ แก่กล้าแล้ว ท่านจงเข้าใจอย่างนี้เถิด พ่อคามณี.”
คามณีชาดก จบ.